Forum

Bildirimler
Tümünü temizle

İYİ Parti

Gönderiler: 8
Admin Registered
Konu başlatıcı
(@kuvvetler)
Üye
Katılım : 1 ay önce

İYİ Parti, 25 Ekim 2017 tarihinde Meral Akşener liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "İYİ PARTİ" şeklindedir. Simgesi güneş ve parti isminin Kayı boyu bayrağından esinlenilerek yazılmasıdır. TBMM'de 29 milletvekili ile grubu bulunmaktadır. Genel başkanı Müsavat Dervişoğlu'dur.

Parti, Milliyetçi Hareket Partisinden (MHP) ayrılan tanınmış isimler tarafından kurulmuştur. Partinin kurucusu ve genel başkanı Meral Akşener ile ilk genel başkan yardımcısı Koray Aydın, parti kurulmadan önce MHP'nin yönetiminde görev almıştır. MHP'nin 2017 anayasa referandumunda 'Evet' oyu çağrısı ve partinin genel başkanı Devlet Bahçeli'nin yerine başka bir genel başkan getirmek için düzenlenen bir kurultayın ardından tanınmış MHP üyeleri arasında yeni parti fikri ortaya çıktı. Siyasi yorumculara göre parti genel olarak etnik milliyetçiliğe karşı ılımlı sivil milliyetçiliği desteklemektedir. Parti kendisini siyasi yelpazenin merkezinde olarak tanımlar ve Avrupa Birliği ile Türkiye'nin yakın ilişkilere sahip olduğu olumlu bir gündemi savunur, Türkiye'nin Batı Bloku'nun bir parçası olmaya devam etmesi gerektiğini vurgular. Üçüncü taraf kaynaklar, partiyi siyasi yelpazenin merkez sağında veya sağ kanadında olarak tanımlamıştır.

Parti, özellikle parlamenter sistem ve yargının ve diğer kurumların bütünlüğünü koruması konusuna büyük önem vermektedir. Parti, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) hükûmetine muhalif olan sağcı seçmenler için "alternatif bir kapı" olarak yorumlanmıştır.

Tarihçe

Kuruluşu: 2015-2017

Meral Akşener parti genel başkanı olarak ilk konuşmasını yapıyor, 2017
Akşener'in de aralarında bulunduğu MHP'li muhalifler, 2016

Kasım 2015 genel seçimleri sonrasında MHP bünyesinde bulunan bazı milletvekilleri ve parti üyeleri genel başkan Devlet Bahçeli'nin seçim başarısızlığını eleştirerek parti içerisinde sert bir muhalefet gösterdiler. Başta Meral Akşener, Ümit Özdağ ve Sinan Oğan gibi isimler MHP'yi olağanüstü kongreye götürmek için delege imzaları toplamaya başladı. Ancak hukuki nedenlerle olağanüstü kongreye gidemeyen partililer, Disiplin Kurulunun aldığı karar sonrasında ihraç edildiler.

25 Ekim 2017'de, gerçekleştirilen kongrede Meral Akşener liderliğinde ve Koray Aydın yardımcılığında İYİ Partinin kuruluşu ilan edildi. MHP'den ihraç edilen dört milletvekili (Yusuf Halaçoğlu, Nuri Okutan, Ümit Özdağ, İsmail Ok) ve Cumhuriyet Halk Partisinden istifa eden Aytun Çıray dahil olmak üzere ağırlıklı olarak MHP ve ülkücü kökenli kimseler bulunsa da RP, ANAP, DYP ve DSP’de görev yapmış kişiler de kurucular arasında bulundu.[56] 200 kurucu üye tarafından oluşturulan parti, isim, logo ve sloganını duyurdu. Akşener, oy birliğiyle partinin ilk genel başkanı seçildi.

Parti kurulduktan 17 gün sonra Çankaya'da genel merkez binası açıldı. Akşener burası için "İyilerin Evi" ismini verdi.

Altılı Masa liderleri, 2022

İlk dönemi: 2018-2022

Parti kısa sürede TBMM'de daha önce başka partilerden seçilmiş beş milletvekili[Not 1] ve eski partilerinden ayrılan çok sayıda il genel meclisi ve belediye meclisi üyesi kazandı.[58] 2018 genel seçimleri öncesinde, CHP'den 15 milletvekili daha[Not 2] partinin seçimlere katılma hakkı kazanabilmesi için iki parti arasındaki bir anlaşma sonucunda İYİ Partiye katıldı.[59]

İYİ Parti, ilk katıldığı seçim olan 2018 seçimlerinde CHP, SAADET ve DP ile birlikte Millet İttifakını oluşturdu ve %9,96 oy ile TBMM'de 43 milletvekili kazandı. Akşener ise partinin cumhurbaşkanı adayı olarak %7,29 oy aldı.[60]

Akşener, İYİ Partinin aldığı sonuçlar nedeniyle partiyi olağanüstü kurultaya götürme kararı aldı. Temmuz 2018'de yaptığı açıklamada, kongrede aday olmayacağını ifade etti, ancak sonrasında "Töre konuştu, Han sustu. İradenize boyun eğdim. 'Gel' dediniz, geldim." ifadeleriyle yeniden aday olduğunu duyurdu ve olağanüstü kongrede yeniden genel başkan seçildi.[61]

Aralık 2018'de CHP ve İYİ Parti, 2019 yerel seçimlerinde işbirliği yapma kararı aldı. Bu kapsamda, 21 büyükşehir ile bazı il ve ilçelerde işbirliği yapılması için görüşmeler yapıldı. 2019 yerel seçimlerinde İttifakın kurulmasıyla, uzun bir aradan sonra iktidara karşı seçim başarısı sağlandı.[64] İstanbul ve Ankara 25 yılın ardından farklı görüşler tarafından yönetilmeye başlandı.

26 Mayıs 2021 tarihinde Akşener, "iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem" önerisini 26 Mayıs'ta kamuoyuna açıkladı.[65] Ardından CHP, DEVA Partisi, DP, İYİ Parti, GELECEK ve SAADET üzerinde ortak çalışma yürüttükleri "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" ile ilgili ortak metne 14 Aralık'ta son biçimini verdi.[66] 12 Şubat 2022'de Ankara'da toplanan 6 muhalefet partisi lideri, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun çağrısı üzerine Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metni üzerinde görüşmek üzere bir araya geldi. 5 saat 15 dakika süren bir görüşme sonrasında ortak irade beyannamesini içeren mutabakat metni imzalandı.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni 28 Şubat tarihinde kamuoyuna duyuruldu.[67] 6 muhalefet partisinin liderleri, dördüncü buluşmanın ardından 10 maddelik Temel İlkeler ve Hedefler Bildirgesi imzaladı.[68] Güçlendirilmiş parlamenter sistem toplantısı ve katılımcıları, basında "Altılı Masa"[71] adıyla da anıldı.

Politika değişiklikleri: 2023-günümüz

Mevcut genel başkan Müsavat Dervişoğlu, 2019

Altılı Masa, 2 Mart 2023'te aday ismini belirlemek üzere toplandı.[72] İddialara göre, tüm partilerin Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığına onay verdiği belirtildi ancak adayın ismi daha sonra açıklanacaktı.[73] İYİ Parti, aynı gün acil bir toplantı düzenledi.[74] Toplantıda GİK toplantısının cuma günü yapılması kararlaştırıldı. 3 Mart 2023'te Meral Akşener, basın açıklamasında "İYİ Parti kıskaca alınmıştır, buna boyun eğmeyeceğiz. Ne bir kumar masasında ne de noter masasında olmayacağız. Üzülerek söyleyerek geldiğimiz noktada Altılı Masa millet iradesini yansıtma kabiliyetini kaybetmiştir. Bir noter masasına dönüşmüştür." diyerek ittifaktan ayrıldı.[77]

Kılıçdaroğlu, Altılı Masa’da kalan 4 siyasi parti lideri ile telefonda görüştü.[78] Ekrem İmamoğlu ve 4 CHP'li belediye başkanı, Ankara’ya gelerek Mansur Yavaş ve Kemal Kılıçdaroğlu ile görüştü.[79] Altılı Masa, bunun akabinde 6 Mart 2023’te yeniden toplanacağını açıkladı.[80] İmamoğlu ve Yavaş, Meral Akşener’i ikna edebilmek görüşmelerde bulundu.[81] Ardından İmamoğlu ve Yavaş cumhurbaşkanı yardımcısı adayı olarak duyuruldu[82] ve İYİ Parti ittifaka geri döndü.[83] 2023 seçimlerini Millet İttifakı parlamentoda ve cumhurbaşkanlığında kaybetti. Haziran ayında partinin genel sekreteri Uğur Poyraz ittifakın dağıldığını açıkladı.[84] Ancak parti sözcüsü Kürşad Zorlu henüz kesin kararın alınmadığını açıkladı.[85] 24 Haziran 2023 tarihinde İYİ Parti ittifaktan ayrıldığını duyurdu.[86]

6 Eylül 2023 tarihinde Akşener 81 ilde ittifaksız aday çıkaracaklarını açıkladı ve Ümit Özlale'nin İzmir büyükşehir belediye başkanlığına potansiyel aday olduğunu söyledi.[87] 18 Eylül'de Akşener "Biz ittifak sisteminden vazgeçtik. Dolayısıyla ittifak sistemini reddediyoruz ve ittifak sistemiyle yol yürümeyeceğiz" açıklamasında bulundu.[88] Kasım 2023'te CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Akşener'i ziyaret ederek iş birliği teklifi sundu fakat parti yerel seçimde iş birliği teklifini reddettiğini açıkladı.[89]

Kasım ve Aralık 2023'te partinin milletvekilleri İdris Nebi Hatipoğlu,[90] Adnan Beker,[91] Ümit Dikbayır (ihraç),[92] Ayşe Sibel Yanıkömeroğlu,[93] Salim Ensarioğlu,[94] ve Yüksel Arslan partiden ayrıldı.[95]

Yerel seçim sürecinde İstanbul İl Başkanı, İBB Grup Başkanvekili İbrahim Özkan'ın istifasının istendiğini söyledi. Akşener'in talebi üzerine istifa eden Özkan, başkanvekili olarak yeniden seçildi.[96] İl Başkanı Coşkun, seçim işlemine onay vermediğini belirterek Özkan'ın tekrar seçilmesinde imza atanları kesin ihraç talebiyle disipline sevk etti.[97] Disipline gönderilenlerin arasında Akşener'in Tuzla Belediye Başkan adayı olarak gösterdiği Akın Gürkan'da yer aldı.[98]

2024 yerel seçimlerinde büyük bir oy kaybı yaşayan parti, %3,7 ile seçimleri altıncı sırada tamamladı. Parti, 81 ilden sadece Nevşehir'de yerel seçimlerden galip çıktı. Meral Akşener olağanüstü kurultay kararı alarak aday olmayacağını açıkladı.[99] 27 Nisan 2024'te düzenlenen kurultayda Müsavat Dervişoğlu partinin yeni genel başkanı olarak seçildi.[100]

İdeoloji ve politikalar

Meral Akşener'e göre; İYİ Parti milliyetçi, kalkınmacı, demokrat ve siyasi yelpazenin tam merkezinde olan bir siyasi partidir. Merkez ve merkez sağ siyasete uygun olarak İyi Parti; radikal olmayan ve Türk vatandaşlarının haklarını öncelikle savunan, direkt sağ siyasete kıyasla daha ılımlı bir milliyetçiliği benimser. Parti programında özelleştirmeye yer veren İYİ Parti, bireysel özgürlüklerin genişletilmesini savunarak liberal değerleri benimser. Modern çizgide bir muhafazakârlığı savunur. İYİ Parti, liberal ve Avrupa bütünleşmesini savunan partilerin bir araya geldiği Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı üyesidir.

Parti pozisyonu olarak, bazı siyasi analist ve gazeteciler de partinin merkez olma çabasını teyit etmektedir.[104] İYİ Parti STK İlişkileri Başkanı Burak Akburak da partinin merkez bir parti olduğunu belirtmektedir.[105] Daha sonraki zamanlarda partinin merkezden ziyade merkez sağ çizgide yer almayı hedeflediğine dair görüş ve tespitler vardır.

2021'de TBMM Grup Toplantısı'nda Akşener, öğrencilere en az bir öğün ücretsiz yemek dağıtımını sağlamak amacıyla çözüm önerilerini "Rüzgârgülü" projesi altında açıkladı.

Artagan amblemi

Djital dönüşüm

2021'de Akşener tarafından duyurulan Artagan, Türkiye'de dijital dönüşümü teşvik eden bir projedir.[110] Öz Türkçede "bolluk" ve "bereket" anlamına gelen bu proje, nakitsiz bir toplumu desteklemeyi amaçlamaktadır.[113] Tüm ödeme alışverişleri, sözleşmeler, mâli denetim ve vergi kayıtlarının dijitalleştirilmesini hedefleyen proje, kayıt dışı ekonomiyi ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, vergi yükünün ve sigorta primlerinin yüksek olmasına rağmen, vergi geliri ve sigorta primi gelirlerinin GSYİH içindeki oranının OECD ülkeleri arasında sondan 5. sırada olmasına dikkat çekmektedir. Artagan, nakit dolaşımının tamamen ortadan kalkmasıyla, ekonomik hareketlerin blok zinciri altyapısında güvenle saklanmasını ve vergi dilimlerinin adilce belirlenmesini önermektedir.[117]

Yapılanma

Partinin amblemi

İYİ Partinin adı, Kayı boyunun bayrağından esinlenilmiştir.[118] Partinin logosu ise mavi zemin üzerinde 8 ışıklı güneş olarak belirlenmiştir. Partinin ismi, logosu ve sloganı, Antalya BB Başkanı Menderes Türel'in 2014 yerel seçim kampanyasına benzediğinin iddia edilmesiyle yasal zorluklara ve tartışmalara tabi tutuldu. Türel, 2015 yılında patente sahip olduğunu iddia etti. Bilecik Belediye Başkanı Selim Yağcı, amblemin Bilecik belediye ambleminden çalındığını iddia ederek partiyi mahkemeye vereceğini söyledi. Kayı Aşireti Derneği ise 2014 yılından bu yana patentinin olduğu iddia etmektedir.[121]

Genel başkanlar

25 Ekim 2017'de kurulan İYİ Partinin bugüne kadar genel başkanlığı yapan kişiler aşağıdaki gibidir.

# İsim Resim Görev Başlangıcı Görev Bitişi Görev Süresi
1 Meral Akşener
18 Temmuz 1956 (68 yaşında)
25 Ekim 2017 1 Mayıs 2024 6 yıl, 189 gün
2 Müsavat Dervişoğlu
1 Şubat 1960 (65 yaşında)
1 Mayıs 2024 Görevde 1 yıl, 14 gün

Genel sekreterler

# Adı Görev başlangıcı Görev bitişi
1 Aytun Çıray 28 Ekim 2017 16 Ağustos 2018
2 Cihan Paçacı 16 Ağustos 2018 7 Ağustos 2019
3 Uğur Poyraz 7 Ağustos 2019 4 Temmuz 2023
4 Ayfer Yılmaz 4 Temmuz 2023 3 Mayıs 2024
(3) Uğur Poyraz 3 Mayıs 2024 Görevde

Başkanlık Divanı üyeleri

İYİ Partinin Başkanlık Divanı aşağıdaki gibidir.[122]

# Adı Görevi
1 Müsavat Dervişoğlu Genel Başkan
2 Enver Yılmaz Siyasi İşler Başkanı (Genel Başkan Vekili)
3 Uğur Poyraz Genel Sekreter
4 Ersin Beyaz Mali İşler Başkanı
5 Hasan Toktaş Teşkilat Başkanı
6 Şükrü Kuleyin Kurumsal İlişkiler Başkanı
7 Hakan Şeref Olgun Hukuk - Seçim İşleri ve Parlamento İlişkiler Başkanı
8 Ahmet Kamil Erozan Uluslararası İlişkiler Başkanı
9 Ayyüce Türkeş Taş Türk Dünyası ve Yurtdışı Teşkilatlanma Başkanı
10 Cenk Özatıcı Milli Güvenlik ve Göç Politikaları Başkanı
11 Cumali Durmuş Yerel Yönetimler Başkanı
12 Kevser Ofluoğlu Kadın - Aile ve Sosyal Hizmetler Başkanı
13 Selcan Taşcı Medya Tanıtım Başkanı
14 Erhan Usta Ekonomi ve Kalkınma Politikaları Başkanı
15 Alparslan Yüce AR - GE-Eğitim ve Siyaset Akademisi Başkanı
16 Alper Akdoğan STK İlişkileri Başkanı
17 İmren Nilay Tüfekçi Toplumsal Politikalar Başkanı
18 Kadir Ulusoy Tarım Politikaları Başkanı
19 Mehmet Aslan Kültür, Sanat ve Gençlik Politikaları Başkanı
20 Dursun Çolak Genel Sekreter Yardımcısı

Genel İdare Kurulu üyeleri

İYİ Partinin Genel İdare Kurulu aşağıdaki gibidir.[122]

# Adı
1 Ali Fevzi Karaca
2 Cumali Durmuş
3 Hasan Eryılmaz
4 Hamdi Taner Özeler
5 Selçuk Kılıçaslan
6 Ali Topçu
7 Süleyman Nevzat Korkmaz
8 Enver Yılmaz
9 Kazım Yücel
10 Rıdvan Yalçın
11 Alpaslan Yüce
12 Turan Yaldır
13 Hasan Toktaş
14 Kazım Haluk Ünal
15 Özdemir Polat
16 Burcu Akçaru Üstbaş
17 Yavuz Aydın
18 Mehmet Aslan
19 Dursun Çolak
20 Huriye Pelin Sellitepe Turan
21 Hilal Şerifoğlu
22 Selcan Taşçı
23 Cenk Özatıcı
24 Ali Demir
25 İmren Nilay Tüfekci
26 Hakan Şeref Olgun
27 Alper Akdoğan
28 Kısmet Çelik
29 İsmail Koncuk
30 Melih Aydın
31 Orkun Kanber
32 Kadir Ulusoy
33 Fatma Canan Uçar
34 Erol Karapınar
35 Fatih Koca
36 Ayyüce Türkeş Taş
37 Ersin Beyaz
38 Kevser Ofluoğlu
39 Fatih Demirkol
40 Kübra Dursun
41 Emel Bilenoğlu
42 Ali Coşkun
43 Uğur Poyraz
44 Demet Tekdemir
45 Ünzile Yüksel
46 Berna Sukas
47 Mehmet Çelik Hatipoğlu
48 İlyas Kancıoğlu
49 Furkan Tuna
50 İrfan Yılmaz
51 Başar Bahadır Aydın
52 Nuray Özdemir

Merkez Disiplin Kurulu üyeleri

# Adı
1 Güçlü Şenel
2 Zeki Buldan
3 Kadriye Ünlüer
4 Hamza Yurtsever
5 Hatice Kayalı
6 Ozan Canyurt
7 Emin Özkurt
8 Yusuf Afat
9 Kenan Kaçmaz
10 Funda Dilara Arıkan
11 Abdullah Şalcı

Kurucu üyeler

 

Kurultaylar

Kurultay Tarih Genel başkan Delegeler Seçim Nedeni
Oy % ±
1. Olağan Kurultay 10 Aralık 2017 Meral Akşener Bilinmiyor 100 Yeni Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu Gereği)
1. Olağanüstü Kurultay 1 Nisan 2018
1.060 / 1.061

 
99,9 azalış 0,10 Genel Başkan'ın Kurultay çağrısı
2. Olağanüstü Kurultay 12 Ağustos 2018
881 / 1.123

 
78,45 azalış 21,4 Genel Başkan'ın Kurultay çağrısı
(Akşener'in ayrılma kararı)
3. Olağanüstü Kurultay 25 Mayıs 2019 Tüzük değişikliği için toplandı. Genel Başkan'ın Kurultay çağrısı
4. Olağanüstü Kurultay 3 Ağustos 2019
2. Olağan Kurultay 20 Eylül 2020
1.289 / 1.379

 
93,47 artış 15,02 Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu Gereği)
3. Olağan Kurultay 24 Haziran 2023
1.127 / 1.151

 
97,91 artış 4,44
5. Olağanüstü Kurultay 27 Nisan 2024 Müsavat Dervişoğlu
611 / 1.159

 
52,71 Yeni Genel Başkan'ın Kurultay çağrısı
(Akşener'in ayrılma kararı)

Belediye başkanları

# Adı İl İlçe Belde
1 Yaşar Kemal Kantartopu Afyonkarahisar Çay  
2 Aykut Okumuş Sultandağı Dereçine
3 Adnan Bayraktar Aksaray Merkez Yeşilova
4 İsmail Akpınar Yeşiltepe
5 Önder Lapanta Balıkesir İvrindi  
6 Bekir Torun Bilecik Osmaneli  
7 Atilla Öztürk Çanakkale Lapseki  
8 Bülent Kara Giresun Tirebolu  
9 Osman Koç Kayseri Tomarza  
10 Mehmet Fatih Sofu Mersin Çamlıyayla  
11 Murat Orhan Mut  
12 Rasim Arı Nevşehir Merkez  
13 Kamber Türkmen Niğde Merkez Aktaş
14 Sait Korgan Ordu Korgan  
15 Mehmet Ata Sakarya Ferizli  
16 Bora Karakullukçu Sivas Koyulhisar  

TBMM grubu

# Adı Görevi Görev başlangıcı
1 Müsavat Dervişoğlu Grup Başkanı 1 Mayıs 2024
2 Turhan Çömez Grup Başkanvekili 6 Mayıs 2024
3 Buğra Kavuncu

Milletvekilleri

 

İYİ Parti ve seçimler

Milletvekilliği seçimleri

Seçim Lider Seçim sonuçları Sandalye Hükûmet
Oy sayısı % ± # ±
2018 Meral Akşener 4.955.994 9,96 (#5) Yeni
43 / 600

 
Yeni Muhalefet
2023 5.275.981 9,69 (#4) azalış 0,27
43 / 600

 
Sabit

Cumhurbaşkanlığı seçimleri

Seçim Aday Birinci tur İkinci tur Sonuç
Oy sayısı % ± Oy sayısı %
2018


Meral Akşener

3.603.858 7,29% (#4) Yeni Seçilemedi
2023 Kemal Kılıçdaroğlu


Kemal Kılıçdaroğlu


Millet İttifakı ortak adayı

24.595.178 44,88% (#2) 25.504.724 47,8% (#2) Seçilemedi

Yerel seçimler

Seçim Lider Belediye Meclisleri Belediye Başkanlığı
Oy sayısı % ± Oy sayısı % # ±
2019 Meral Akşener 3.142.757 7,31 (#4) Yeni 3.351.438 7,76 (#3)
24 / 1.389

 
Yeni
2024 2.100.406 4,6 (#6) azalış 2,71 1.735.924 3,76 (#6)
32 / 1.389

 
artış 8
Cevap
Paylaş:
Alışveriş Sepeti