Türkiye İşçi Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren sosyalist bir siyasi partidir. 7 Kasım 2017'de Erkan Baş ve Barış Atay liderliğinde kurulan partinin resmî kısaltması TİP, simgesi ise iç içe geçen çark, başak ve yıldızdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde üç milletvekili ile temsil edilmektedir. Partinin genel başkanı Erkan Baş, sözcüsü ise Sera Kadıgil'dir. 25 Ağustos 2022'den beri Emek ve Özgürlük İttifakı'nın bileşenidir.
Partinin kökeni, 2014 yılında Türkiye Komünist Partisi içindeki ayrışmaya dayanır. Eski genel başkan Erkan Baş liderliğindeki grup, önce Halkın Türkiye Komünist Partisi'ni kurdu ve 2017 yılında Türkiye İşçi Partisi'ni kurararak yeniden yapılandı. 2018 Türkiye genel seçimlerine Halkların Demokratik Partisi listesinden giren parti, iki milletvekili kazandı. Emek ve Özgürlük İttifakı'nın bileşeni olarak, 2023 Türkiye genel seçimlerine kendi listesinden girdi ve %1,76 oy alarak dört milletvekili çıkardı; ancak tutuklu olan Can Atalay'ın milletvekilliği düşürüldü. Türkiye İşçi Partisi'nin bu seçimdeki başarısı, 1965'ten bu yana Türkiye'de sosyalist bir partinin elde ettiği en yüksek oy oranı oldu. 2024 Türkiye yerel seçimlerinde %0,44 oy oranı aldı.
Türkiye İşçi Partisi, siyasal söylemini Marksizm-Leninizm temelinde şekillendirmekte ve bu çerçeveyi sol popülizm unsurlarıyla birleştirmektedir. Parti programı, kapitalist üretim ilişkileri, emperyalizm, toplumsal eşitsizlik ve yapısal ayrımcılık biçimlerine eleştirel bir perspektifle yaklaşmaktadır. Ayrıca parti, LGBT hakları, çevrecilik ve feminizm gibi ilerici değerleri savunmakta, Türkiye'deki Kürt halkının ve diğer azınlıkların haklarını savunmaktadır.
Tarihçe
Kuruluşu: 2017
Erkan Baş, Barış Atay, Tuncay Çelen, Metin Çulhaoğlu'nun da aralarında olduğu geçmiş TİP ve TKP üyesi, çeşitli kitle örgütü ve sendika temsilcisi, işçi, öğrenci ve akademisyenlerin bulunduğu 146 kişi imzasının olduğu çağrı metni kamuoyuna duyuruldu. Halkın Türkiye Komünist Partisi çevresinin girişimiyle 7 Kasım 2017'de TİP'in yeniden kuruluşu için dilekçe verildi.
İlk dönemi: 2018–2023
2018 Türkiye genel seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) ile işbirliği yapan parti,[22] adaylarını HDP listelerinden göstermiştir. Erkan Baş, İstanbul 1. bölge ve Barış Atay, Hatay milletvekili olarak HDP listelerinden milletvekili seçilmişlerdir.[23] Seçimlerden sonra Atay ve Baş, partilerine geri dönmüşlerdir. 2021'de Ahmet Şık partinin üçüncü milletvekili olarak partiye katılmıştır. 25 Haziran 2021'de CHP'den istifa eden milletvekili Sera Kadıgil, yaptığı açıklamayla partiye katıldığını resmen duyurmuştur.
2023 seçimlerinden sonrası ve Can Atalay: 2023–günümüz
2020 yılında seçim yeterliliği kazanan parti, 2023 yılında yapılan genel seçimlerde yer almıştır. Seçimlere sol, demokrat ve ilerici hareket ve partilerin oluşturduğu bir ittifakla girmeyi önceleyen TİP, bu ittifakın oluşturulması için yapılan toplantılarda yer almış, HDP, EMEP, Emekçi Hareket Partisi (EHP), TÖP, SMF ve Halkevleri ile bir araya gelmiştir. Yeni ittifakın Millet ve Cumhur İttifakı'na alternatif olmasını öngören parti, ilkeleri ve tutumlarıyla uyacak bir ortak aday çıkması durumunda, bu adayı cumhurbaşkanlığı seçimlerinde destekleyebileceğini belirtmiştir. Baş, bu ittifakın "yeniden kuruluşu" temsil edeceğini belirtmiş ve ittifak sayesinde siyasetin dışına itilen "milyonlarca işçinin, köylünün, gencin, kadının, LGBT'lerin, yoksulların, yok sayılanların, Kürtlerin, Alevilerin" etkin rol alabileceği bir yapıya ihtiyaç olduğunu belirtmiştir. 2023 yılında düzenlenen seçimlerde 1 milyona yakın oy alarak TBMM'ye 4 milletvekili göndermiştir. Erkan Baş, Sera Kadıgil ve Ahmet Şık İstanbul'dan, Can Atalay ise Hatay'dan milletvekili seçilmiştir.
Anayasa Mahkemesi'nin 25 Ekim 2023 tarihli hak ihlali kararına rağmen Hatay Milletvekili Atalay'ın tutukluluğunun devam etmesi 2023 anayasa krizi tartışmalarına neden olmuştur. İlgili mahkemenin hak ihlaline uyulmamasına yönelik kararının TBMM Genel Kurulunda okunmasıyla birlikte 30 Ocak 2024 tarihinde Can Atalay'ın milletvekilliği düşürüldü.[28] Tutuklu bulunduğu cezaevinden yazılı mesaj ileten Atalay, “Bu da oldu, bunu da yaptılar. Anayasa’nın açık; hiçbir kuşkuya yer bırakmayan hükümlerine karşın seçilmiş Hatay milletvekilinin milletvekilliğini ‘düşürdüler’ dedi.
Atalay’ın Gezi Davası’nda aldığı hapis cezası nedeniyle tahliye edilmemesi üzerine Baş, Atalay ve diğer Gezi Parkı davası tutuklularına özgürlük talebiyle Hatay’dan Ankara’ya yürüyüş başlattı.[29] Partinin düzenlediği "Özgürlük Yürüyüşü", 28 günün ardından Ankara'daki Anıtpark'ta sona erdi.
2024 Yerel Seçimleri'nde Hatay'ın Samandağ ilçesinde belediye başkanlığını kazanan TİP'in Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde desteklediği bağımsız aday Ali Kaim seçimleri kazanırken Belediye Meclisi Seçimleri'nde de parti ilçede birinci sırayı alarak çoğunluğu elde etti.
İdeoloji ve politikalar

Türkiye İşçi Partisi, Türkiye'de kapitalizm yerine, sosyalist bir sistemin kurulmasını önermekte ve neoliberalizm karşıtı bir tutum almaktadır.[30] Programını Marksizm teorisi üzerine inşa eder.
Mehmet Ali Aybar liderliğindeki ilk dönem TİP'in politikalarına yakın olup aynı zamanda Behice Boran döneminin politikalarından da beslenmektedir.[32] Laiklik, cumhuriyetçilik ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konular partinin tutum ve politikalarında önemli yere sahiptir.[33] TİP, tarikat ve cemaatlerin kamu hizmetlerinden alıkonulması ve toplumsal hayatta yer almaması görüşüne sahiptir.[34] Parti parasız, eşitlikçi, bilimsel ve laik bir eğitim sistemi öngörmekte ve tarikat ve cemaatlere ait yurt, ev ve okulların da kamulaştırılmasını önermektedir.[35] Elektrik, su, doğal gaz ve internet gibi temel hizmetlerin kamulaştırılması ve bu hizmetlerin kâr amacı gütmeden topluma sunulmasını talep etmektedir.[36]
Kamucu ve planlı bir ekonomi anlayışıyla yönetilen bir ülke amacıyla siyasette yer alan parti, Kürt sorununda barış ve kardeşlik temelli çözüm arayışını, bölgede ve dünyadaki savaş ortamlarına karşı barışı savunduklarını belirtmektedirler. Ayrıca parti, NATO'yu "terör örgütü" olarak gördüklerini söylemektedir.[37]
"Eşit yurttaşlık" politikası altında işçilerin yanı sıra kadınların, Alevilerin, Kürtlerin, LGBT'lerin, çocukların, engellilerin ve türcülüğe karşı tüm canlıların yaşam hakkını savunduğunu ifade eden parti, dinselleşme karşısında ilericiliği esas aldığını aktarmıştır.[38]
7 Ekim 2023 tarihinde başlayan İsrail'in Gazze işgali hakkında Erkan Baş, “İşgale karşı direnen Filistin halkının yanındayız” dedi.[39]
Yapılanma
Genel başkanlar
# | İsim | Resim | Görev başlangıcı | Görev bitişi | Görev süresi |
---|---|---|---|---|---|
1 | Erkan Baş | ![]() |
7 Kasım 2017 | Görevde | 7 yıl, 188 gün |
Merkez Yürütme Kurulu üyeleri
Türkiye İşçi Partisi'nde, mevcut olarak Genel Başkan Erkan Baş da dahil olmak üzere 11 MYK üyesi bulunmaktadır.[40]
# | Adı | Görevi |
---|---|---|
1 | Erkan Baş | Genel Başkan |
2 | Sera Kadıgil | Parti sözcüsü |
3 | Doğan Ergün | Genel Başkan Yardımcısı |
4 | Can Soyer | MYK Üyesi |
5 | Özgür Urfa | MYK Üyesi |
6 | İlke Bereketli | MYK Üyesi |
7 | Oya Sönmez | MYK Üyesi |
8 | Cengiz Yeter | MYK Üyesi |
9 | Cenk Dik | MYK Üyesi |
10 | Yunus Başaran | MYK Üyesi |
11 | Bilge Seçkin Çetinkaya | MYK Üyesi |
Belediye başkanları
Milletvekilleri
# | Adı | Seçim Bölgesi | Görevi | Aktiflik |
---|---|---|---|---|
1 | Ahmet Şık | İstanbul | Aktif | |
2 | Erkan Baş | Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı | ||
3 | Sera Kadıgil | Türkiye İşçi Partisi Parti Sözcüsü MYK üyesi |
||
4 | Can Atalay | Hatay | 30 Ocak 2024'te vekilliği düşürüldü[41] |
Türkiye İşçi Partisi ve seçimler
Genel seçimler
Seçim | Lider | Seçim sonuçları | Sandalye | Hükûmet | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oy sayısı | % | ± | # | ± | |||
2018 | Erkan Baş | Halkların Demokratik Partisi (HDP) listelerinden[22] |
2 / 600
|
_ | Muhalefet | ||
2023 | 956.057 | 1,76 (#8) | Yeni |
4 / 600
|
![]() |
Muhalefet |
Yerel seçimler
Seçim | Lider | Belediye Meclisleri | Belediye Başkanlığı | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Oy sayısı | % | ± | Oy sayısı | % | # | ± | ||
2024 | Erkan Baş | 281.490 | 0,55 (#11) | Yeni | 71.108 | 0,15 (#15) |
1 / 1.393
|
Yeni |